ÒÁÈËÖ±²¥

Gallwch gynilo’n ddi-dreth gyda Chyfrifon Cynilo Unigol (ISAs).

Mae 4 fath o ISA:

• ISAs arian parod
• ISAs stociau a chyfranddaliadau
• ISAs cyllid arloesol
• ISAs gydol oes (yn agor tudalen Saesneg)

Pwy sy’n cael agor ISA

Mae’n rhaid i chi fod yn 18 oed neu’n hŷn i agor ISA. Os ydych yn agor ISA Gydol Oes, mae’n rhaid i chi fod o dan 40 oed.

Mae’n rhaid i chi hefyd fod naill ai:

• yn preswylio yn y DU
• yn aelod o’r lluoedd arfog neu un o weision y Goron (er enghraifft gwasanaeth sifil diplomyddol neu dramor) neu’n briod neu’n bartner sifil i’r unigolyn hwnnw os nad ydych yn byw yn y DU

Gallwch gael ISA ar gyfer Plant Iau (yn agor tudalen Saesneg) ar gyfer plant dan 18 oed.

Agor a rheoli ISA ar ran rhywun sydd heb y galluedd meddyliol i wneud hyn drosto’i hun

Gallwch wneud cais am ISA a’i reoli ar ran rhywun os yw’r canlynol yn wir:

• rydych yn dal pŵer atwrnai arhosol (LPA) ar ei ran
• rydych yn ddirprwy materion ariannol ar ei ran

I wneud cais i fod yn ddirprwy materion ariannol:

• yng Nghymru a Lloegr gwneud cais i’r Llys Gwarchod
• yn yr Alban
• yng Ngogledd Iwerddon

Mae 4 math o Gyfrifon Cynilo Unigol (ISA):

• ISA arian parod
• ISA stociau a chyfranddaliadau
• ISA cyllid arloesol
• ISA gydol oes (yn agor tudalen Saesneg)

Nid ydych yn talu treth ar:

• llog ar arian mewn ISA
• incwm neu enillion cyfalaf o fuddsoddiadau mewn ISA

Os byddwch yn llenwi ffurflen dreth, nid oes angen i chi ddatgan unrhyw log, incwm nac enillion cyfalaf ar yr ISA.

Rhoi arian mewn ISA

Bob blwyddyn dreth, gallwch gynilo hyd at £20,000 mewn un cyfrif neu rannu’r lwfans ar draws sawl cyfrif. Mae’r flwyddyn dreth yn rhedeg o 6 Ebrill i 5 Ebrill.

Dim ond mewn un ISA Gydol Oes y gallwch ei dalu mewn blwyddyn dreth. Yr uchafswm y gallwch ei dalu yw £4,000.

Ni fydd eich ISAs yn cau pan fydd y flwyddyn dreth yn dod i ben. Byddwch yn cadw’ch cynilion ar sail ddi-dreth cyhyd â’ch bod yn cadw’r arian yn eich cyfrifon.

Beth allwch ei gynnwys yn eich ISAs

Gall ISAs arian parod gynnwys:

• cynilion mewn cyfrifon banc a chymdeithasau adeiladu
• rhai cynnyrch Cynilion a Buddsoddiadau Cenedlaethol (yn agor tudalen Saesneg)

Gall ISAs stociau a chyfranddaliadau gynnwys:

• cyfranddaliadau mewn cwmnïau
• ymddiriedolaethau unedol a chronfeydd buddsoddi
• bondiau corfforaethol
• bondiau’r llywodraeth

Gall ISAs Gydol Oes gynnwys naill ai:

• arian parod
• stociau a chyfranddaliadau

Gall ISAs cyllid arloesol gynnwys:

• benthyciadau cymar-i-gymar - benthyciadau sy’n cael eu rhoi i bobl neu i fusnesau eraill heb ddefnyddio banc
• ‘dyledebau cyllido torfol’ - buddsoddi mewn busnes drwy brynu ei ddyled
• cronfeydd lle mae’r cyfnod rhybudd neu adbrynu yn golygu na ellir eu dal mewn ISA stociau a chyfranddaliadau

Ni allwch drosglwyddo unrhyw drefniadau yr ydych eisoes wedi’u gwneud neu fuddsoddiadau sydd gennych eisoes mewn ISA cyllid arloesol.

Os oes gennych gwestiynau am y rheolau treth ar gyfer ISAs, gallwch ffonio Llinell Gymorth ISA (yn agor tudalen Saesneg).

Gallwch gael Cyfrif Cynilo Unigol (ISA) gan:

• banciau
• cymdeithasau adeiladu
• undebau credyd
• cymdeithasau cyfeillgar
• broceriaid stoc
• gwasanaethau benthyca cymar-i-gymar
• cwmnïau cyllido torfol
• sefydliadau ariannol eraill

Cysylltwch â’ch darparwr yn uniongyrchol i gael rhagor o wybodaeth am sut mae agor ISA gyda nhw.

Gallwch dynnu eich arian o Gyfrif Cynilo Unigol (ISA) unrhyw bryd, heb golli unrhyw fuddion treth. Edrychwch ar delerau eich ISA i weld a oes unrhyw reolau neu daliadau am dynnu arian allan.

Os yw eich ISA yn ‘hyblyg’, gallwch dynnu arian allan ac yna ei roi yn ôl i mewn yn ystod yr un flwyddyn dreth heb leihau eich lwfans blwyddyn gyfredol. Bydd eich darparwr yn gallu dweud wrthych a yw eich ISA yn hyblyg.

Gallwch drosglwyddo’r holl arian yn eich Cyfrif Cynilo Unigol (ISA), neu ran ohono, o un darparwr i un arall unrhyw bryd. Gallai hyn fod i fath gwahanol o ISA neu i’r un math o ISA. Gall y buddsoddiad fod wedi cael ei wneud eleni neu yn ystod y blynyddoedd blaenorol.

Cyfyngiadau ar yr hyn y gallwch ei drosglwyddo

Gallwch drosglwyddo arian o’ch ISA cyllid arloesol i ddarparwr arall - ond efallai na fyddwch yn gallu trosglwyddo buddsoddiadau eraill ohono.

Holwch eich darparwr am unrhyw gyfyngiadau sydd ganddo ar drosglwyddo ISAs. Efallai y bydd hefyd yn codi ffi arnoch.

Sut mae trosglwyddo eich ISA

I newid darparwr, cysylltwch â’r darparwr ISA rydych am symud ato a llenwi ffurflen drosglwyddo ISA i symud eich cyfrif. Os byddwch yn tynnu’r arian allan heb wneud hyn, ni fyddwch yn cael ail-fuddsoddi’r rhan honno o’ch lwfans sy’n rhydd o dreth eto.

Dyddiadau cau a chwynion

Ni ddylai trosglwyddo ISA gymryd mwy na:

• 15 diwrnod gwaith ar gyfer trosglwyddiadau rhwng ISAs arian
• 30 diwrnod calendr ar gyfer mathau eraill o drosglwyddo

Os bydd y trosglwyddo’n cymryd mwy o amser nag y dylai, cysylltwch â’ch darparwr ISA.

Os ydych yn anhapus gyda’r ymateb, gallwch godi’r mater gyda Gwasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol.

Os byddwch yn agor Cyfrif Cynilo Unigol (ISA) yn y DU ac yna’n symud dramor ac yn dod yn breswylydd y tu allan i’r DU, chewch chi ddim rhoi arian ynddo (oni bai eich bod yn un o weithwyr y Goron sy’n gweithio dramor neu’n briod neu bartner sifil i unigolyn o’r fath).

Fodd bynnag, gallwch gadw’ch ISA ar agor a byddwch yn dal i gael rhyddhad treth y DU ar yr arian a’r buddsoddiadau sy’n cael eu dal ynddo.

Gallwch drosglwyddo ISA i ddarparwr arall hyd yn oed os nad ydych yn byw yn y DU.

Gallwch dalu arian i’ch ISA eto os byddwch yn dychwelyd ac yn breswylydd yn y DU (yn amodol ar y lwfans ISA blynyddol).

Bydd eich ISA yn dod i ben pan fydd naill ai:

• eich ysgutor yn ei gau
• y gwaith o weinyddu eich ystad wedi’i gwblhau

Fel arall, bydd eich darparwr ISA yn cau eich ISA 3 blynedd ac 1 diwrnod ar ôl i chi farw.

Fydd dim angen talu unrhyw Dreth Incwm na Threth Enillion Cyfalaf hyd at y dyddiad hwnnw, ond bydd buddsoddiadau ISA yn rhan o’ch ystad at ddibenion Treth Etifeddiaeth.

ISAs stociau a chyfranddaliadau

Gellir cyfarwyddo eich darparwr ISA i naill ai:

• gwerthu’r buddsoddiadau a thalu’r elw i weinyddwr neu fuddiolwr eich ystad
• trosglwyddo’r buddsoddiadau i ISA eich priod neu bartner sifil sy’n fyw - dim ond os oes ganddynt yr un darparwr ISA â chi y mae hyn yn bosibl

Edrychwch ar delerau ac amodau eich ISA i gael y manylion.

Os bydd eich priod neu’ch partner sifil yn marw gallwch etifeddu eu lwfans ISA.

Yn ogystal â’ch lwfans ISA arferol, gallwch ychwanegu swm di-dreth hyd at naill ai:

• y gwerth a oedd ganddynt yn eu ISA pan fuont farw
• gwerth eu ISA pan fydd yn cael ei gau

Cysylltwch â’ch darparwr ISA neu ddarparwr ISA eich priod neu bartner sifil i gael y manylion.

Os bu farw’ch priod neu bartner sifil rhwng 3 Rhagfyr 2014 a 5 Ebrill 2018

Daeth ei ISA i ben ar ddyddiad ei marwolaeth. Bydd buddsoddiadau ISAs yn ffurfio rhan o’i ystâd/hystâd at ddibenion Treth Etifeddiant.

Gellir cyfarwyddo ei ddarparwr ISA i werthu’r buddsoddiadau a naill ai:

• talu’r elw i weinyddwr neu fuddiolwr ei ystâd
• trosglwyddo’r buddsoddiadau’n uniongyrchol iddyn nhw

Gallwch etifeddu ei lwfans ISA. Yn ogystal â’ch lwfans ISA arferol, gallwch ychwanegu swm di-dreth hyd at y gwerth a oedd ganddynt yn ei ISA pan fu farw.

Cysylltwch â’ch darparwr ISA neu ddarparwr ISA eich priod neu bartner sifil i gael y manylion.