伊人直播

Trosolwg

Os ydych yn s芒l neu gyda chyflwr iechyd neu anabledd sy鈥檔 cyfyngu ar eich gallu i weithio, efallai y gallwch gael Lwfans Cyflogaeth a Chymorth (ESA) Dull Newydd.

Mae ESA Dull Newydd yn daliad bob pythefnos y gellir gwneud cais amdano ar ei ben ei hun neu ar yr un pryd 芒 Chredyd Cynhwysol (UC). Os ydych chi鈥檔 cael y ddau fudd-dal, mae鈥檆h taliad Credyd Cynhwysol yn cael ei leihau yn 么l y swm rydych chi鈥檔 ei gael ar gyfer ESA Dull Newydd.

Mae ESA Dull Newydd yn fudd-dal sy鈥檔 seiliedig ar gyfraniadau. Fel arfer, mae hyn yn golygu y byddwch yn gallu ei gael os ydych wedi talu neu wedi cael eich credydu gyda digon o gyfraniadau Yswiriant Gwladol yn y 2 flwyddyn dreth lawn cyn y flwyddyn rydych yn gwneud cais ynddi.

Pam ddylech chi wneud cais am Lwfans Cyflogaeth a Chymorth Dull Newydd?

Ni fydd eich cynilion (neu gynilion eich partner) yn effeithio ar faint o ESA Dull Newydd a gewch eich talu. Os yw鈥檆h partner yn gweithio, nid yw鈥檔 effeithio ar eich cais.

Ni chaiff y rhan fwyaf o incwm ei ystyried (ond gall pensiwn personol effeithio ar y swm y gallech ei gael).

Tra byddwch yn cael ESA Dull Newydd byddwch yn ennill credydau Yswiriant Gwladol Dosbarth 1, a all helpu tuag at eich Pensiwn y Wladwriaeth a budd-daliadau eraill sy鈥檔 seiliedig ar gyfraniadau yn y dyfodol.

Mae鈥檔 daliad rheolaidd bob pythefnos.

Mae鈥檙 tabl hwn yn dangos beth allech chi wneud cais amdano yn dibynnu ar eich amgylchiadau.

Eich amgylchiadau	ESA Dull Newydd	Credyd Cynhwysol
Rydych wedi colli eich swydd ac rydych yn rhy s芒l i weithio. Rydych angen help gyda chostau byw, e.e. rhent. Rydych wedi talu a/neu wedi鈥檆h credydu gyda chyfraniadau YG yn y 2 i 3 blynedd diwethaf (cyflogedig neu hunangyflogedig).	Gallwch wneud cais am ESA Dull Newydd 鈥� hyd yn oed os yw鈥檆h partner yn gweithio neu os oes gennych chi a鈥檆h partner gynilion dros 拢16,000.	Gallwch hefyd wneud cais am Gredyd Cynhwysol os oes gennych chi (a鈥檆h partner) 拢16,000 neu lai o gynilion rhyngoch. Bydd incwm eich partner yn cael ei ystyried gan y bydd angen i chi wneud cais am Gredyd Cynhwysol fel cwpl. Mae Credyd Cynhwysol yn asesiad cartref a gallwch gael swm ar gyfer plant a chostau tai. Bydd unrhyw ESA Dull Newydd a gewch hefyd yn cael ei ystyried fel incwm ond efallai y byddwch yn dal i gael Credyd Cynhwysol.
Rydych wedi colli eich swydd ac rydych yn rhy s芒l i weithio. Nid ydych wedi talu unrhyw gyfraniadau YG yn y 2 i 3 blynedd diwethaf	Rydych yn annhebygol o gael ESA Dull Newydd os nad ydych wedi talu cyfraniadau YG.	Gallwch wneud cais am Gredyd Cynhwysol os oes gennych chi (a鈥檆h partner) 拢16,000 neu lai o gynilion rhyngoch chi. Bydd incwm eich partner yn cael ei ystyried gan y bydd angen i chi wneud cais am Gredyd Cynhwysol fel cwpl. Mae Credyd Cynhwysol yn asesiad cartref a gallwch gael swm ar gyfer plant a chostau tai.
Rydych yn s芒l ac yn methu 芒 gweithio. Rydych wedi talu a/neu wedi鈥檆h credydu gyda chyfraniadau YG yn y 2 i 3 blynedd diwethaf (cyflogedig neu hunangyflogedig). Rhyngoch chi, mae gennych chi a鈥檆h partner fwy na 拢16,000 o gynilion.	Gallwch wneud cais am ESA Dull Newydd hyd yn oed os yw鈥檆h partner yn gweithio neu os oes gennych chi a鈥檆h partner gynilion dros 拢16,000.	Rydych yn annhebygol o gael Credyd Cynhwysol oherwydd bod eich cynilion yn rhy uchel.
Rydych yn s芒l ac yn methu 芒 gweithio. Rydych wedi talu a/neu wedi鈥檆h credydu gyda chyfraniadau YG yn y 2 i 3 blynedd diwethaf (cyflogedig neu hunangyflogedig). Mae eich partner yn gweithio. Rhyngoch chi, mae gennych chi a鈥檆h partner llai na 拢16,000 o gynilion.	Gallwch wneud cais am ESA Dull Newydd, oherwydd nad yw gwaith eich partner yn effeithio arno.	Gallwch hefyd wneud cais am Gredyd Cynhwysol oherwydd bod gennych chi a鈥檆h partner llai na 拢16,000 o gynilion. Bydd incwm eich partner yn cael ei ystyried gan y bydd angen i chi wneud cais am Gredyd Cynhwysol fel cwpl. Bydd unrhyw ESA Dull Newydd a gewch hefyd yn cael ei ystyried fel incwm ond efallai y byddwch yn dal yn gallu cael Credyd Cynhwysol.
Rydych yn gweithio ond rydych i ffwrdd yn s芒l ac mae eich T芒l Salwch Statudol wedi dod i ben. Rydych wedi talu a/neu wedi鈥檆h credydu gyda chyfraniadau YG yn y 2 i 3 blynedd diwethaf (cyflogedig neu hunangyflogedig).	Gallwch wneud cais am ESA Dull Newydd.	Os oes gennych chi a鈥檆h partner llai na 拢16,000 o gynilion, gallech hefyd gael Credyd Cynhwysol.
Rydych yn s芒l ac yn methu 芒 gweithio. Rydych yn cael incwm pensiwn o gyflogaeth flaenorol. Rydych wedi talu a/neu wedi鈥檆h credydu gyda chyfraniadau YG yn y 2 i 3 blynedd diwethaf (cyflogedig neu hunangyflogedig).	Gallwch wneud cais am ESA Dull Newydd. Efallai y bydd eich incwm pensiwn yn cael ei ystyried.	Os oes gennych chi a鈥檆h partner llai na 拢16,000 o gynilion, gallech hefyd gael Credyd Cynhwysol. Bydd eich incwm pensiwn yn cael ei ystyried. Bydd unrhyw ESA Dull Newydd a gewch hefyd yn cael ei ystyried fel incwm ond efallai y byddwch yn dal yn gallu cael Credyd Cynhwysol.
Rydych yn s芒l ac yn methu 芒 gweithio. Mae gennych blant. Rydych wedi talu a/neu wedi鈥檆h credydu gyda chyfraniadau YG yn y 2 i 3 blynedd diwethaf (cyflogedig neu hunangyflogedig).	Gallwch wneud cais am ESA Dull Newydd oherwydd eich bod wedi talu cyfraniadau YG felly efallai y byddwch yn gymwys. Nid yw ESA Dull Newydd yn cynnwys symiau ychwanegol ar gyfer plant.	Gallwch hefyd wneud cais am Gredyd Cynhwysol, oherwydd ei fod yn asesiad cartref a gallwch gael swm ar gyfer plant.
Rydych yn s芒l ac yn methu 芒 gweithio. Rydych yn byw mewn llety ar rent, neu mae gennych forgais neu fenthyciad cartref, ac rydych angen help i dalu鈥檙 gost. Rydych wedi talu a/neu wedi鈥檆h credydu gyda chyfraniadau YG yn y 2 i 3 blynedd diwethaf (cyflogedig neu hunangyflogedig).	Gallwch wneud cais am ESA Dull Newydd oherwydd eich bod wedi talu cyfraniadau YG felly efallai y byddwch yn gymwys. Nid yw ESA Dull Newydd yn cynnwys swm ychwanegol ar gyfer costau tai.	Gallwch hefyd wneud cais am Gredyd Cynhwysol, oherwydd ei fod yn asesiad cartref a gallwch gael swm ar gyfer eich costau tai.

Cymhwyster

I gael ESA Dull Newydd fel arfer bydd angen i chi fod wedi bod yn gweithio o fewn y 2 i 3 blynedd diwethaf, ac wedi gwneud (neu wedi cael eich credydu gyda) chyfraniadau Yswiriant Gwladol dosbarth 1 neu ddosbarth 2.

Gall hyn fod trwy gyflogaeth neu hunangyflogaeth.

Os nad ydych yn si诺r faint o Yswiriant Gwladol rydych wedi鈥檌 dalu, gallwch ar-lein.

Sut i wneud cais

Gwneud cais ar-lein

Gallwch wneud cais am ESA Dull Newydd ar-lein.

Byddwch angen:

• eich rhif Yswiriant Gwladol
• rhif cyfrif a chod didoli eich banc neu gymdeithas adeiladu (gallwch ddefnyddio cyfrif ffrind neu aelod o鈥檙 teulu os nad oes gennych un)
• enw, cyfeiriad a rhif ff么n eich meddyg
• nodyn ffitrwydd (a elwir hefyd yn 鈥榥odyn salwch鈥� neu 鈥榙atganiad ffitrwydd am waith鈥�) os nad ydych wedi gallu gweithio am fwy na 7 diwrnod cydlynol oherwydd anabledd neu gyflwr iechyd
• manylion eich incwm os ydych yn gweithio
• y dyddiad y bydd eich T芒l Salwch Statudol (SSP) yn dod i ben os ydych yn ei hawlio

Mae鈥檔 rhaid i chi wneud cais dros y ff么n os ydych yn benodai sy鈥檔 gwneud cais ar ran rhywun arall.

Os na allwch wneud cais ar-lein

Ffoniwch linell gymorth ceisiadau newydd y Ganolfan Byd Gwaith os:

• ni allwch wneud cais ar-lein
• rydych yn benodai i rywun

Llinell gymorth ceisiadau newydd y Ganolfan Byd Gwaith

Ar 么l i chi wneud cais

Bydd yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) yn cysylltu 芒 chi o fewn 10 diwrnod gwaith o wneud cais.

Os ydych yn gymwys

Bydd DWP yn cysylltu 芒 chi o fewn 10 diwrnod gwaith i drefnu apwyntiad sy鈥檔 rhaid i chi fynychu. Bydd fel arfer dros y ff么n gydag anogwr gwaith o鈥檆h Canolfan Byd Gwaith lleol. Bydd eich anogwr gwaith yn esbonio yr hyn y bydd angen i chi eu gwneud i gael ESA Dull Newydd. Byddant yn creu cytundeb gyda chi a elwir yn 鈥榊mrwymiad Hawlydd鈥�.

Mae鈥檔 rhaid i chi gytuno ar eich 鈥榊mrwymiad Hawlydd鈥� cyn eich bod yn gallu cael ESA Dull Newydd.

Yn yr apwyntiad, bydd gofyn i chi:

• esbonio sut mae eich salwch neu anabledd yn effeithio ar eich gallu i weithio
• darparu tystiolaeth feddygol
• cytuno i ddweud wrth eich Canolfan Byd Gwaith os oes newid yn eich amgylchiadau

Os nad ydych chi鈥檔 gymwys

Bydd DWP yn anfon llythyr atoch o fewn 10 diwrnod gwaith o wneud cais i esbonio pam nad ydych yn gymwys am ESA.

Asesiad Gallu i Weithio

Rhaid i chi lenwi鈥檙 鈥榟oliadur Gallu i weithio鈥� a鈥檌 anfon at y Gwasanaeth Ymgynghorol Asesiad Iechyd. Mae鈥檙 cyfeiriad ar y ffurflen. Mae鈥檙 holiadur yn wahanol yng .

Fe鈥檆h hysbysir beth sy鈥檔 digwydd nesaf, er enghraifft os oes angen apwyntiad arnoch i ddeall eich cyflwr iechyd yn well.

Defnyddir Asesiad Gallu i Weithio i ddarganfod a yw鈥檆h salwch neu anabledd yn effeithio ar faint y gallwch weithio.

Os oes angen Asesiad Gallu i Weithio arnoch fe gewch lythyr yn dweud wrthych beth i鈥檞 wneud.

Efallai na fydd angen un arnoch, er enghraifft os ydych yn yr ysbyty neu os yw gweithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud wrthych y gallai fod gennych lai na 12 mis i fyw.

Os ydych yn hawlio Credyd Cynhwysol ac ESA Dull Newydd, dim ond un Asesiad Gallu i Weithio fydd gennych.

Gallwch ofyn i鈥檆h asesiad gael ei recordio. Os hoffech hyn, dywedwch wrth y Gwasanaeth Ymgynghorol Asesiad Iechyd gan ddefnyddio鈥檙 manylion cyswllt yn eich llythyr gwahoddiad apwyntiad.

Sut mae鈥檙 asesiad yn digwydd

Gall asesiadau fod yn bersonol, trwy alwad fideo neu ar y ff么n. Fe鈥檆h hysbysir sut y bydd eich asesiad yn digwydd.

Os gofynnir i chi ddod yn bersonol dywedir wrthych sut i wneud hyn yn ddiogel oherwydd coronafeirws (COVID-19).

Gallwch gael rhywun arall gyda chi yn eich asesiad, er enghraifft ffrind neu weithiwr cymorth. Os yw eich asesiad trwy alwad fideo neu ar y ff么n, gallwch ofyn i鈥檙 asesydd ffonio鈥檙 person os nad ydynt gyda chi pan fydd yr asesiad yn dechrau.

Byddwch yn aros ar y 鈥榞yfradd asesu鈥� nes y gellir gwneud penderfyniad ar eich Asesiad Gallu i Weithio.

Ar 么l i鈥檆h cais gael ei asesu

Os ydych yn gymwys am ESA byddwch yn cael eich gosod mewn un o 2 gr诺p:

• gr诺p gweithgaredd sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith (ni allwch weithio nawr, ond gallwch baratoi at weithio yn y dyfodol, er enghraifft drwy ysgrifennu CV)
• gr诺p cymorth (ni allwch weithio nawr ac nid oes disgwyl i chi baratoi at waith yn y dyfodol)

Byddwch:

• fel arfer yn y gr诺p cymorth os yw eich salwch neu anabledd yn cyfyngu鈥檔 ddifrifol ar yr hyn y gallwch ei wneud
• yn y gr诺p cymorth os yw gweithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud bod gennych lai na 12 mis i fyw

Os ydych yn y gr诺p gweithgaredd sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith

Mae鈥檔 rhaid i chi fynychu cyfweliadau rheolaidd gydag anogwr gwaith. Maent yn gallu eich helpu i wella eich sgiliau neu ysgrifennu CV i鈥檆h helpu yn 么l i鈥檙 gwaith.

Os ydych yn y gr诺p cymorth

Rydych fel arfer yn y gr诺p hwn os yw eich salwch neu鈥檆h anabledd yn rhoi terfyn difrifol ar yr hyn y gallwch eu gwneud. Nid oes rhaid i chi fynychu cyfweliadau. Gallwch ddweud wrth eich anogwr gwaith os hoffech gymryd rhan mewn gweithgareddau sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith.

Am ba hyd y byddwch chi鈥檔 cael ESA

Mae ESA Dull Newydd yn para am 365 diwrnod os ydych chi yn y gr诺p gweithgaredd cysylltiedig 芒 gwaith. Nid oes terfyn amser os ydych chi yn y gr诺p cymorth.

Er mwyn parhau i gael ESA rhaid i chi roi gwybod am unrhyw newid yn eich amgylchiadau. Efallai y bydd angen i chi anfon nodiadau ffitrwydd yn rheolaidd hefyd.

Os ydych yn derbyn sancsiwn

Gall eich ESA gael ei ostwng os nad ydych yn mynychu cyfweliadau neu wneud gweithgaredd sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith fel y cytunwyd gyda鈥檆h anogwr gwaith yn eich 鈥榊mrwymiad Hawlydd鈥�. Gall y gostyngiad hwn barhau hyd at 4 wythnos ar 么l i chi ail-ddechrau weithgareddau sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith.

Byddwch yn derbyn llythyr yn datgan efallai y byddwch yn derbyn sancsiwn. Dywedwch wrth eich anogwr gwaith os oes gennych reswm da am beidio 芒 gwneud yr hyn y cytunwyd yn eich 鈥榊mrwymiad Hawlydd鈥�.

Byddwch yn derbyn llythyr arall os yw鈥檙 penderfyniad yn cael ei wneud i roi sancsiwn. Bydd eich budd-dal dim ond yn cael ei effeithio ar 么l gwneud penderfyniad.

Dylech gysylltu 芒鈥檆h cyngor lleol yn syth os ydych yn hawlio Budd-dal Tai neu Gostyngiad Treth Cyngor. Byddant yn dweud wrthych yr hyn y dylech eu gwneud i barhau i gael cefnogaeth.

Os ydych yn derbyn sancsiwn gallwch ofyn i鈥檙 penderfyniad gael ei edrych arno eto.

Ni fyddwch yn derbyn sancsiwn os ydych yn y gr诺p cymorth.

Os ydych wedi cael eich talu gormod

Os ydych yn rhoi gwybodaeth anghywir neu anghyflawn neu nad ydych yn dweud wrthym am newid ar unwaith, efallai cewch eich talu gormod. Os cewch, efallai bydd rhaid i chi dalu rhywfaint o鈥檙 arian yn 么l.