Arolygwyr Adeiladu Cofrestredig
Darganfod dosbarthiadau arolygwyr adeiladu, y cymwyseddau sydd eu hangen a sut i gofrestru fel arolygydd adeiladu yng Nghymru a Lloegr.
Yn berthnasol i Gymru a Loegr
R么l arolygydd adeiladu
Mae arolygwyr adeiladu cofrestredig yn cyflawni gweithgareddau rheoli adeiladu a reoleiddir, sef:
- asesu cynlluniau
- archwiliadau
- rhoi cyngor i gyrff rheoli adeiladu sy鈥檔 cyflawni swyddogaethau a reoleiddir
Ar 么l Ebrill 2024, os ydych yn bwriadu cyflawni unrhyw un o鈥檙 gweithgareddau hyn yng Nghymru neu Loegr, rhaid i chi fod wedi eich cofrestru fel arolygydd adeiladu. Ar 么l y dyddiad hwn, os nad ydych wedi cofrestru, mae鈥檔 drosedd gweithio fel arolygydd adeiladu.
Cyrff rheoli adeiladu
Mae arolygwyr adeiladu cofrestredig (RBIs) yn gweithio i gyrff rheoli adeiladu, naill ai fel gweithwyr neu gontractwyr. Mae cyrff rheoli adeiladu:
- yn Rheoleiddiwr Diogelwch Adeiladu (BSR)
- yn awdurdodau lleol
- yn gymeradwywyr cofrestredig rheolaeth adeiladu
Cyn i chi wneud cais i gofrestru fel arolygydd adeiladu
Bydd angen i chi benderfynu ar y canlynol:
- 测听mathau o adeiladau
- y dosbarth cofrestru y dylech wneud cais amdano
- a ydych yn gymwys i asesu cynlluniau neu gynnal arolygiadau, neu鈥檙 ddau
Er mwyn eich helpu i benderfynu, dylech ddarllen fframwaith cymhwysedd arolygwyr adeiladu ar gyfer y wlad rydych yn gwneud cais i weithio ynddi:
Mae鈥檙 fframwaith cymhwysedd yn nodi鈥檙 sgiliau, yr wybodaeth a鈥檙 cymwysterau sy鈥檔 ofynnol ar gyfer eich cais cofrestru.
I wneud cais i gofrestru fel arolygydd adeiladu dosbarth 2, 3 neu 4, bydd angen i chi gwblhau asesiad cymhwysedd annibynnol neu gael eich cofrestru arno. Os byddwch yn gwneud cais i gofrestru heb gael eich asesu, byddwch yn cael eich cofrestru fel arolygydd adeiladu dosbarth 1 a dim ond dan oruchwyliaeth y gallwch weithio.
Mathau o adeiladau聽
I wneud cais i gofrestru fel arolygydd adeiladu, bydd angen i chi benderfynu pa fathau o adeilad rydych yn gymwys i weithio arnynt.
- adeiladau safonol ac ansafonol聽
- 8 categori adeiladu gwahanol
Adeiladau safonol鈥
Mae adeilad safonol wedi鈥檌 ddylunio a鈥檌 adeiladu o safonau a chodau cyffredin a gydnabyddir gan y diwydiant.
Adeiladau ansafonol鈥
Adeilad ansafonol yw adeilad sy鈥檔 cynnwys unrhyw beth y tu allan i dechnegau adeiladu cyffredin yng Nghymru neu Loegr. Nid ydynt yn dilyn egwyddorion dylunio a gydnabyddir gan y diwydiant a nodir mewn codau cyfarwyddyd adeiladu perthnasol, megis:鈥
- dogfennau cymeradwy yn Lloegr, neu , sy鈥檔 darparu arweiniad ar gyfer rhai sefyllfaoedd adeiladu cyffredin鈥
- Safonau Prydeinig鈥
- dogfennau technegol, er enghraifft y neu
Gall gwaith adeiladu ansafonol gynnwys:
- amodau tir anodd鈥
- adeiladau 芒 meddiannaethau anarferol neu lefelau uchel o gymhlethdod, er enghraifft canolfannau siopa ble y ceir nifer uchel o siopwyr a gweithwyr, canolfannau cynadledda ac ysbytai鈥
- adeiladau mawr neu uchel iawn ac adeiladau pren mawr鈥
- rhai adeiladau sy鈥檔 cynnwys dulliau adeiladu modern
聽Cyn i brosiect adeiladu ddechrau, dylai cyrff rheoli adeiladu nodi a yw adeilad yn ansafonol, oherwydd ei fod:鈥
- yn fawr iawn鈥
- yn uchel iawn鈥
- yn adeilad pren mawr
Categor茂au adeiladu
Yr 8 categori adeiladu y gallwch gofrestru i weithio arnynt yw:聽
- categori A, tai annedd preswyl (un aelwyd) o dan 7.5m
- categori B, fflatiau preswyl a thai annedd o dan 11m
- categori C, fflatiau preswyl a thai annedd, dros 11m ond o dan 18m
- categori D, pob math o adeilad (gan gynnwys preswyl) o dan 7.5m
- categori E, pob math o adeilad (gan gynnwys preswyl) dros 7.5m ond o dan 11m
- categori F, pob math o adeilad (gan gynnwys preswyl) dros 11m ond o dan 18m
- categori G, pob math o adeilad (gan gynnwys ansafonol), heb unrhyw derfyn uchder i鈥檙 lloriau, ond heb gynnwys adeiladau risg uwch (HRBs)
- categori H, pob math o adeiladau (gan gynnwys rhai ansafonol), heb unrhyw gyfyngiadau ar uchder y llawr, gan gynnwys adeiladu risg uwch fel y鈥檜 diffinnir yn Neddf Adeiladu 1984 (fel y鈥檌 diwygiwyd)
Dosbarthiadau cofrestru聽
I wneud cais i gofrestru fel arolygydd adeiladu, bydd angen i chi benderfynu pa ddosbarth cofrestru rydych yn gymwys i wneud cais ar ei gyfer. Mae 4 dosbarth o RBI.
Dosbarth 1聽
Rhaid gweithio o dan oruchwyliaeth bob amser. Nid oes rhaid i chi gwblhau asesiad cymhwysedd i gofrestru fel arolygydd adeiladu dosbarth 1. Mae鈥檙 dosbarth hwn yn addas ar gyfer unrhyw un sy鈥檔 newydd i鈥檙 proffesiwn sy鈥檔 cael hyfforddiant.
Dosbarth 2聽
Yn gallu gweithio heb oruchwyliaeth ar gategor茂au adeiladu y maent wedi鈥檜 cofrestru i weithio arnynt, a allai gynnwys:聽
- categori A聽
- categori B聽
- categori C聽
- categori D聽聽
- categori E聽
- categori F
Nid yw Dosbarth 2 yn cynnwys adeiladau ansafonol na HRBs.
Dosbarth 3聽
Yn gallu gweithio heb oruchwyliaeth ar gategor茂au adeiladu y maent wedi鈥檜 cofrestru i weithio arnynt, a all gynnwys adeiladau categori A i F a:
- categori G聽
- categori H
Dosbarth 4聽rheolwr technegol
Mae rheolwyr technegol yn arolygwyr adeiladu dosbarth 2 neu ddosbarth 3 gyda chyfrifoldebau ychwanegol am r么l rheoli technegol timau a phrosesau.聽
Ni all arolygydd adeiladu dosbarth 2, sydd hefyd yn rheolwr technegol dosbarth 4, gyflawni unrhyw weithgareddau dosbarth 3 oni bai ei fod yn cael ei oruchwylio.聽
Gall rhywun nad yw鈥檔 arolygydd adeiladu cofrestredig reoli t卯m rheoli adeiladu yn weinyddol, ond nid ar faterion technegol.
Asesiad cymhwysedd
I wneud cais i gofrestru fel arolygydd adeiladu dosbarth 2, 3 neu 4, rhaid i chi gwblhau asesiad cymhwysedd gan gynllun cymeradwy.
Gallwch gael asesiad cymhwysedd drwy gysylltu ag un o ddarparwyr y cynlluniau cymeradwy:
Mae鈥檙 asesiad yn gwerthuso eich sgiliau, gwybodaeth, profiad ac ymddygiad yn erbyn fframwaith cymhwysedd arolygydd adeiladu perthnasol:
Fel rhan o鈥檙 asesiad, bydd angen i chi gyflwyno portffolio o鈥檆h gwaith a phasio arholiad neu gyfweliad. Mae鈥檔 rhaid i chi gael eich ailasesu o leiaf bob 4 blynedd.
Ar 么l i chi gwblhau eich asesiad, byddwch yn derbyn rhif tystysgrif. Bydd angen i chi ddarparu鈥檙 rhif pan fyddwch yn cofrestru fel prawf o鈥檆h asesiad.
Ar 么l pasio eich asesiad cymhwysedd
Unwaith y byddwch wedi llwyddo i basio eich asesiad cymhwysedd a derbyn rhif eich tystysgrif, cysylltwch 芒 BSR i uwchraddio eich cofrestriad. Ni chodir t芒l am hyn.
Gwneud cais i gofrestru fel arolygydd adeiladu
Gallwch wneud cais i gofrestru fel arolygydd adeiladu ar-lein.
Bydd cofrestriadau fel arfer yn ddilys am 4 blynedd, oni bai eu bod yn amrywiol, wedi鈥檜 hatal neu eu canslo gan BSR.听听
Os gwnaethoch gofrestru cyn 6 Ebrill 2024, mae鈥檙 4 blynedd yn dechrau o 6 Ebrill 2024.
Dyma鈥檙 wybodaeth fydd ei hangen arnoch
I gwblhau鈥檙 cofrestriad, bydd angen i chi ddarparu:
- eich enw, dyddiad geni a manylion cyswllt
- eich rhif Yswiriant Gwladol i groeswirio gyda鈥檆h asesiad cymhwysedd
- y dosbarth arolygydd adeiladu rydych am gofrestru ar ei gyfer
- y categor茂au o adeiladau yr ydych yn gymwys i weithio arnynt
- manylion eich asesiad cymhwysedd annibynnol, os ydych eisiau cofrestru fel arolygydd adeiladu dosbarth 2, 3 neu 4
- manylion aelodaeth cyrff proffesiynol perthnasol, os oes rhai ar gael
- eich statws cyflogaeth
Cod ymddygiad
Fel rhan o鈥檆h cais i gofrestru, bydd BSR yn gofyn i chi gadarnhau eich bod yn cydymffurfio 芒鈥檙 cod ymddygiad ar gyfer arolygwyr adeiladu cofrestredig yn y gwledydd rydych wedi鈥檆h cofrestru ynddynt.
Darllenwch y canlynol:
Os ydych yn cofrestru ar gyfer Cymru a Lloegr bydd yn rhaid i chi gadarnhau eich bod yn cydymffurfio 芒鈥檙 ddau god ymddygiad.
Gwybodaeth am daliadau
Bydd angen i chi ddarparu manylion eich cerdyn credyd neu ddebyd i dalu鈥檙 ffi gofrestru o 拢336 - p鈥檜n a ydych yn cofrestru ar gyfer un wlad neu ar gyfer y ddwy. 聽
Yn ogystal 芒鈥檙 ffi gofrestru, o ben-blwydd cyntaf eich cofrestriad, bydd angen i chi dalu ffi cynhaliaeth blynyddol o 拢216.
Gallwch ddysgu mwy am:
Penderfynu ar y cais
Bydd BSR yn dweud wrthych a yw鈥檙 cais yn cael ei gymeradwyo, ei gymeradwyo o dan amodau, neu ei wrthod.聽
Mewn achosion lle mae鈥檙 cais yn destun amodau neu鈥檔 cael ei wrthod, bydd BSR dweud wrthych pam.
Gallwch herio鈥檙 penderfyniad. Mae鈥檙 broses yn wahanol yn dibynnu a wnaethoch gais i gofrestru yng Nghymru, Lloegr neu鈥檙 ddau.
I ofyn am adolygiad o benderfyniad cofrestru yn Lloegr, dylech gysylltu 芒 BSR o fewn 21 diwrnod o dderbyn eich penderfyniad. Bydd angen i chi ddweud wrthym:聽
- cyfeirnod eich cais聽聽
- y dyddiad y gwnaed y penderfyniad 聽
- y rhesymau pam eich bod am i ni adolygu鈥檙 penderfyniad聽聽
- unrhyw wybodaeth bellach a allai fod yn berthnasol ond nad oedd ar gael ar adeg y penderfyniad gwreiddiol
Os caiff y penderfyniad ei gadarnhau ar ddiwedd adolygiad, gallwch apelio i Dribiwnlys Haen Gyntaf.
I apelio yn erbyn penderfyniad cofrestru yng Nghymru, gallwch gyflwyno ap锚l gyda鈥檙 Llysoedd Ynadon o fewn 21 diwrnod i dderbyn y penderfyniad. Gellir ymestyn y terfyn amser hwn gyda chytundeb ysgrifenedig BSR.
Ar 么l i chi gofrestru
Ar 么l cofrestru, rhaid i chi gynnal a datblygu eich cymhwysedd fel arolygydd adeiladu. Mae hyn yn golygu bod yn rhaid i chi wneud y canlynol:
- cydymffurfio 芒鈥檙 cod ymddygiad
- parhau i ddatblygu eich sgiliau a鈥檆h gwybodaeth, gellir dangos tystiolaeth o hyn drwy gynnal portffolio cyfredol o waith
- cwblhau asesiad cymhwysedd annibynnol o leiaf bob pedair blynedd
- cael goruchwyliaeth briodol os ydych yn gwneud gwaith y tu allan i鈥檆h dosbarth cofrestru neu gymhwysedd presennol
Camu Ymlaen
Os ydych am ehangu鈥檙 ystod o waith rydych wedi鈥檌 gofrestru i鈥檞 wneud, gallwch wneud hynny drwy:
- ddatblygu eich cymhwysedd yn eich dosbarth o dan yr oruchwyliaeth briodol, i weithio ar draws mwy o gategor茂au adeiladu
- pasio asesiad cymhwysedd annibynnol i newid eich dosbarth cofrestru
Goruchwylio
Pan fyddwch yn gweithio dan oruchwyliaeth, mae鈥檔 golygu bod RBI cymwys addas yn goruchwylio eich gwaith. Mae RBI cymwys addas yn rhywun o ddosbarth cofrestru perthnasol sy鈥檔 gallu gwneud y gwaith.
Gweithio dan oruchwyliaeth: 聽arolygydd adeiladu hyfforddeion dosbarth 1
Mae鈥檙 gwaith y gallech gael eich goruchwylio arno, fel arolygwr adeiladu dan hyfforddiant dosbarth 1, yn cynnwys:
- gwirio cynlluniau ar gyfer cydymffurfio 芒 rheoliadau adeiladu lle caiff y cynlluniau eu hailwirio gan RBI cymwys addas dosbarth 2, 3 neu 4
- arolygu gwaith adeiladu ochr yn ochr 芒 RBI cymwys addas dosbarth 2, 3 neu 4, bydd hyn yn cynnwys trafod canfyddiadau a goruchwylio鈥檆h penderfyniadau
- casglu gwybodaeth i ddangos i RBI cymwys addas dosbarth 2, 3 neu 4 ar gyfer penderfyniad ar gydymffurfio
Gweithio dan oruchwyliaeth: arolygydd adeiladu cofrestredig dosbarth 2
Mae鈥檙 gwaith y gallech gael eich goruchwylio arno, fel arolygydd adeiladu dosbarth 2, yn cynnwys: 聽聽
- gwirio cynlluniau a manylebau ar gyfer cydymffurfio 芒 RBI cymwys addas yn erbyn rheoliadau adeiladu ar gyfer gwaith dosbarth 2, nad ydych wedi cofrestru ar ei gyfer
- gwirio cynlluniau a manylebau ar gyfer gwaith dosbarth 3 lle caiff y cynlluniau eu hailwirio gan RBI cymwys addas dosbarth 3
- arolygu gwaith adeiladu ochr yn ochr 芒 RBI cymwys addas dosbarth 2 neu 3, bydd hyn yn cynnwys trafod canfyddiadau a goruchwylio鈥檆h penderfyniadau
- casglu gwybodaeth i ddangos i RBI cymwys addas o ddosbarth 2 nad ydych yn gymwys ar ei gyfer, neu ddosbarth 3 ar gyfer penderfyniad ar gydymffurfiaeth
Dylai gweithio dan oruchwyliaeth fod yn rhan o鈥檆h dysgu a鈥檆h datblygiad proffesiynol.
Dylech gadw tystiolaeth o鈥檆h gwaith, gan gynnwys gwaith a wneir dan oruchwyliaeth, yn eich portffolio.
Arolygu arolygwyr adeiladu cofrestredig
Os ydych yn goruchwylio gwaith arolygydd adeiladu arall, rydych yn gyfrifol am y gwaith a rhaid i chi sicrhau ei fod yn cael ei wneud yn gywir.
Gallwch ond oruchwylio gwaith rydych yn gymwys i鈥檞 wneud.
Gallwch ddarganfod mwy am eich cyfrifoldebau yn y cod ymddygiad perthnasol.
Dod o hyd i oruchwyliwr
Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 corff rheoli adeiladu rydych yn gweithio iddo roi goruchwyliwr i chi.聽 Mae hyn yr un peth p鈥檜n a ydych yn gyflogedig neu鈥檔 hunangyflogedig.
Rhaid i鈥檙 corff rheoli adeiladu fod 芒 phroses ar waith i sicrhau bod yr holl waith dan oruchwyliaeth yn cyrraedd y safon. 聽聽
Cofrestr gyhoeddus
Mae 2 gofrestr gyhoeddus o arolygwyr adeiladu, un ar gyfer Cymru ac un ar gyfer Lloegr.
Gallwch chwilio drwy鈥檙:
Bydd eich manylion yn ymddangos ar un gofrestr neu ar y ddwy gofrestr yn dibynnu ar y gwledydd rydych wedi cofrestru i weithio ynddynt.
Mae鈥檙 cofrestrau鈥檔 caniat谩u i bobl wirio pwy sy鈥檔 arolygydd adeiladu cofrestredig a鈥檙 gwaith y maent wedi鈥檌 gofrestru i鈥檞 wneud.
Mae鈥檙 cofrestrau yn dangos:
- eich enw
- os ydych wedi eich cyflogi gan gorff rheoli adeiladu, enw a chyfeiriad eich cyflogwr
- os ydych yn hunangyflogedig, y cyfeiriad busnes a gyflwynwyd gennych yn eich cais
- eich dosbarth cofrestru
- pa gategor茂au o adeiladau rydych wedi cofrestru i weithio arnynt
- dyddiad dechrau a gorffen eich cofrestriad
- manylion unrhyw amodau sy鈥檔 gysylltiedig 芒鈥檆h cofrestriad, megis cyfyngiadau ar y math o waith y gallwch ei wneud
Tynnu oddi ar y gofrestr
Gellir tynnu eich manylion oddi ar y gofrestr:
- os ydych yn gofyn am gael eich tynnu i ffwrdd oherwydd nad ydych am weithio fel arolygydd adeiladu mwyach
- os na fyddwch yn adnewyddu eich cofrestriad cyn iddo ddod i ben
- os ydych yn tramgwyddo o ran eich cyfrifoldebau a鈥檆h cofrestriad yn cael ei atal neu ei ganslo
Os caiff eich manylion eu tynnu oddi ar y gofrestr, bydd y BSR yn parhau i gadw eich manylion yn unol 芒鈥檔 polisi cadw data.
I ofyn am gael eich tynnu oddi ar y gofrestr, ffoniwch y BSR ar 0300 790 6787.
Gwneud newidiadau i鈥檆h cofrestriad
Mae鈥檔 rhaid i chi hysbysu鈥檙 BSR o fewn 28 diwrnod o unrhyw newidiadau sy鈥檔 berthnasol i鈥檆h cofrestriad, fel:
- eich enw
- eich cyfeiriad cartref neu gyfeiriad cyswllt
- eich manylion cyswllt
- eich cyflogwr a manylion eich cyflogwr
- os ydych am newid eich dosbarth cofrestru neu gategor茂au o waith
- unrhyw euogfarnau troseddol perthnasol
- os ydych yn cael eich cosbi gan gorff proffesiynol
- os ydych yn cael eich datgan yn fethdalwr, neu鈥檔 destun camau eraill fel y nodir yn y Cod Ymddygiad ar gyfer arolygwyr adeiladu cofrestredig
- os nad ydych am fod ar y gofrestr mwyach
Os ydych yn newid dosbarth, rhowch wybod i BSR unwaith y bydd gennych eich tystysgrif asesu cymhwysedd ac nid cyn hynny, neu bydd yn cael ei wrthod.
Gallwch ddarllen mwy am y rheolau cofrestru ar gyfer arolygwyr adeiladu cofrestredig yn Lloegr yn atodiad 3 y cod ymddygiad.
I newid eich manylion, ffoniwch BSR ar 0300 790 6787.
O ddydd Llun i ddydd Gwener, rhwng 8:30am a 5pm, (ac eithrio dydd Mercher pan fyddwn ar agor rhwng 10am a 5pm, a gwyliau cyhoeddus pan fyddwn ar gau). Bydd taliadau galwadau arferol yn gymwys.
Bydd BSR yn gofyn am eich cyfeiriad e-bost ac yn anfon ffurflen a dolen ShareFile atoch gyda chyfarwyddiadau ar sut i lanlwytho eich newidiadau.
Nid oes angen i chi ailgofrestru ar 么l gwneud newid oni bai bod eich cofrestriad ar fin dod i ben.
Gwrthdaro buddiannau
Rhaid i chi beidio 芒 gwneud gwaith, na pharhau i wneud gwaith, lle nodir achosion o wrthdaro buddiannau.聽
Gall gwrthdaro buddiannau gynnwys yr elfennau canlynol:聽
- elfen wleidyddol, fel cyflawni swydd cynghorydd yn yr ardal y cewch eich dyrannu i gwblhau prosiect adeiladu聽
- elfen ariannol, fel perchnogaeth mewn cwmni y cewch eich galw i鈥檞 archwilio聽
- elfen sy鈥檔 ymwneud 芒 pherthnasoedd, fel cwblhau neu gyfrannu at waith rheoli adeiladu gyda ffrind neu berthynas聽
- elfen bersonol, fel peidio 芒 bod eisiau math penodol o adeilad ger eich cartref聽
Mae鈥檔 rhaid i chi gymryd camau i nodi achosion posibl a gwirioneddol o wrthdaro buddiannau posibl, cyn i chi ddechrau gweithio, ac yn ystod gweithgareddau sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith. Os byddwch yn nodi achos o wrthdaro buddiannau, rhaid i chi roi gwybod i鈥檆h cyflogwr ar unwaith.
Camymddwyn proffesiynol a chwynion
Os byddwch yn euog o gamymddwyn proffesiynol, gallech wynebu sancsiynau.聽 Gellir defnyddio torri鈥檙 cod ymddygiad fel tystiolaeth o gamymddwyn proffesiynol.
Rydych yn cyflawni trosedd a gallech gael eich erlyn os ydych:
- yn gwneud gwaith nad ydych wedi cofrestru i鈥檞 wneud heb oruchwyliaeth
- yn gweithio fel arolygydd adeiladu ar 么l mis Ebrill 2024 heb gofrestru
Updates to this page
-
Description of category H buildings updated to include 'all buildings' so it is now inline with the building inspector competence framework.
-
Welsh translation added.
-
Changed links in bullet points under 'Non-standard buildings'.
-
The competency assessment extension period has ended, information about it has been removed from the page.
-
Changes made to the definitions of building categories and addition of class 2 RBI exclusions
-
Update made to competency assessment extension period information
-
Guidance on conflicts of interest added.
-
Guidance on building types, such as standard and non-standard buildings added.
-
Guidance on building types, such as standard and non-standard buildings added.
-
Competency assessment extension period guidance added. From 6 April to 6 July 2024 experienced building inspectors in England can complete their competency assessment and upgrade their registration. Guidance on extension period eligibility has also been added.
-
Guidance additions for registering as a building inspector for Wales. This includes links to the code of conduct, competency framework, charging scheme and reviews for Wales. Annual maintenance charge has also been added to the guidance.
-
First published.