ÒÁÈËÖ±²¥

Gall Lwfans Byw i’r Anabl (DLA) i blant helpu gyda chostau ychwanegol gofalu am blentyn sydd:

• o dan 16 oed
• yn cael anawsterau cerdded neu angen llawer mwy o ofal na phlentyn o’r un oed nad oes ganddynt anabledd

Bydd angen iddynt fodloni yr holl anghenion cymhwysedd.

²Ñ²¹±ð’r gyfradd DLA rhwng £29.20 a £187.45 yr wythnos yn dibynnu ar y lefel o gymorth sydd angen ar y plentyn.

Os yw’ch plentyn yn byw yn yr Alban

Mae angen i chi yn lle DLA i blant.

Os yw’ch plentyn yn cael DLA i blant ond ei fod wedi symud i’r Alban, bydd angen i chi roi gwybod am y newid hwn fel y gallant gael Taliad Anabledd Plant yn lle hynny.

Os bydd eich plentyn yn symud o’r Alban i Gymru neu Loegr

Os yw’ch plentyn yn cael Taliad Anabledd Plant, mae’n rhaid i chi:

• gwneud cais newydd am Lwfans Byw i’r Anabl i blant

Mae Lwfans Byw i’r Anabl (DLA) i blant yn fudd-dal di-dreth sy’n cynnwys 2 elfen (rhannau). Efallai y gall y plentyn fod yn gymwys am un neu ddau o’r elfennau.

Elfen ofal

Elfen ofal	Cyfradd wythnosol
Isaf	£29.20
Canol	£73.90
Uwch	£110.40

Elfen symudedd

Elfen symudedd	Cyfradd wythnosol
Isaf	£29.20
Uwch	£77.05

Sut mae DLA i blant yn cael ei dalu

Fel rheol, telir DLA bob 4 wythnos ar ddydd Mawrth.

Os bydd eich dyddiad talu ar ŵyl banc, fel arfer cewch eich talu cyn gŵyl y banc. Ar ôl hynny byddwch yn parhau i gael eich talu fel arfer.

Mae pob budd-dal, pensiwn a lwfans yn cael eu talu i’ch cyfrif banc neu gymdeithas adeiladu.

Cymorth ychwanegol

Efallai y byddwch yn gymwys i gael Lwfans Gofalwr os ydych yn treulio o leiaf 35 awr yr wythnos yn gofalu am blentyn sy’n cael y gyfradd gofal ganol neu uchaf o DLA.

Fel arfer byddwch yn gallu cael Lwfans Byw i’r Anabl (DLA) i blant os yw pob un o’r canlynol yn berthnasol. Rhaid i’r plentyn:

• fod o dan 16 oed - rhaid i unrhyw un dros 16 oed wneud cais am Daliad Annibyniaeth Bersonol (PIP)
• angen gofal ychwanegol neugael anawsterau cerdded
• byw yng Nghymru neu Loegr pan fyddwch yn gwneud cais (oni bai eich bod yn gymwys i hawlio o dramor)

Gallwch hawlio DLA i blant os ydych mewn gwaith neu’n ddi-waith.

Pryd y gallwch hawlio o dramor

Efallai y byddwch dal yn gallu cael DLA i blant os:

• yw eich plentyn yn byw yn UE, y Swistir, Norwy, Gwlad yr Iâ neu Liechtenstein – gallwch  ond gael help gyda thasgau byw dyddiol eich plentyn
• mae eich plentyn dramor yn derbyn triniaeth feddygol
• mae eich plentyn yn byw gyda rhiant sy’n gweithio yn y lluoedd arfog

Os ydych chi wedi symud i’r DU o dramor yn ddiweddar

I fod yn gymwys rhaid i’ch plentyn:

• fod wedi byw yng Nghymru, Lloegr neu’r Alban am isafswm o gyfnod o amser
• bod yn byw naill ai yng Nghymru neu Loegr pan fyddwch yn gwneud cais

Os nad yw’ch plentyn yn ddinesydd Prydeinig mae’n rhaid iddo hefyd fod â’r hawl i hawlio ‘arian cyhoeddus’. Bydd hyn yn dibynnu ar eu .

Gwiriwch pa mor hir y mae’n rhaid bod eich plentyn wedi byw yng Nghymru, Lloegr neu’r Alban

Mae pa mor hir y mae’n rhaid bod eich plentyn fel arfer wedi byw yng Nghymru, Lloegr neu’r Alban yn dibynnu ar ei oed.

Oedran y plentyn	Isafswm amser a dreulir yn byw yng Nghymru, Lloegr neu’r Alban
Dan 6 mis oed	o leiaf 13 wythnos
Rhwng 6 mis a 3 oed	o leiaf 26 o’r 156 wythnos diwethaf
Dros 3 oed	o leiaf 6 o’r 12 mis diwethaf

Efallai y bydd eich plentyn yn gallu cael DLA i blant yn gynt os:

• oes gweithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud y gallai fod gan eich plentyn 12 mis neu lai i fyw
• mae eich plentyn yn byw gyda rhiant sy’n gweithio yn y lluoedd arfog
• mae’ch plentyn yn dychwelyd ar ôl byw yn yr UE, y Swistir, Norwy, Gwlad yr Iâ neu Liechtenstein a’i fod wedi’i gynnwys yn y cytundeb tynnu’n ôl

Anabledd neu gyflwr iechyd y plentyn

Mae rhaid i anabledd neu gyflwr iechyd y plentyn olygu bod o leiaf un o’r canlynol yn berthnasol:

• mae angen llawer mwy o ofal arnynt na phlentyn o’r un oed nad oes ganddo anabledd
• maent yn cael anhawster symud o gwmpas

Mae’n rhaid eu bod wedi cael yr anawsterau hyn am o leiaf 3 mis a disgwyl iddynt bara am o leiaf 6 mis.

Elfen ofal

²Ñ²¹±ð’r gyfradd y mae’r plentyn yn ei chael yn dibynnu ar lefel edrych ar ôl ei angen, er enghraifft:

• cyfradd isaf - help am rywfaint o’r dydd
• cyfradd ganol - cymorth aml neu oruchwyliaeth gyson yn ystod y dydd, goruchwyliaeth gyda’r nos neu rywun i helpu tra’u bod ar ddialysis
• cyfradd uwch – cymorth neu oruchwyliaeth trwy gydol y dydd a’r nos, os ydy gweithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud gall bod ganddynt 12 mis neu’n llai i fyw.

Elfen symudedd

²Ñ²¹±ð’r gyfradd y mae’r plentyn yn ei chael yn dibynnu ar lefel yr help y mae arno ei angen i fynd o gwmpas, er enghraifft:

• cyfradd isaf - gallant gerdded ond mae angen help a/neu oruchwyliaeth arnynt yn yr awyr agored
• cyfradd uchaf - ni allant gerdded, dim ond heb bellter difrifol y gallant gerdded, gallent fynd yn sâl iawn os ydynt yn ceisio cerdded neu os ydynt yn ddall neu â nam difrifol ar eu golwg

Mae hefyd derfynau oedran i dderbyn yr elfen symudedd:

• cyfradd isaf - mae rhaid i’r plentyn fod yn 5 oed neu’n hÅ·n
• cyfradd uchaf - mae rhaid i’r plentyn fod yn 3 oed neu’n hÅ·n

Os yw’ch plentyn o dan yr oedrannau hyn a’ch bod yn hawlio DLA ar eu cyfer, dylid anfon pecyn hawlio atoch 6 mis cyn iddynt droi 3 a 6 mis cyn iddynt droi’n 5. Gallwch wedyn wneud cais am yr elfen symudedd os credwch eu bod yn gymwys ar ei gyfer.

Os nad ydych wedi derbyn unrhyw becynnau hawlio a’ch bod yn credu y gallai fod gan eich plentyn hawl i’r gydran symudedd, cysylltwch â’r Ganolfan Gwasanaeth Anabledd.

I wneud cais am DLA am blentyn mae angen i chi fod yn rhiant iddynt neu’n gofalu amdanynt fel petaech yn rhiant iddynt. Mae hyn yn cynnwys llys-rieni, gwarcheidwaid, neiniau a theidiau, rhieni maeth neu frodyr neu chwiorydd hŷn.

Gallwch wneud cais drwy naill ai:

• argraffu a chwblhau’r ffurflen DLA
• ffonio’r llinell gymorth Lwfans Byw i;r Anabl a gofyn iddynt am ffurflen wedi’i hargraffu

Os yw’ch plentyn yn symud o’r Alban i Gymru neu Loegr

Bydd eich Taliad Anabledd Plant yn dod i ben 13 wythnos ar ôl i’ch plentyn symud

Gwnewch gais am DLA i blant cyn gynted â phosibl ar ôl symud neu gall eich taliadau cael eu heffeithio.

Pryd y byddwch yn cael eich talu

Gellir talu DLA o ddechrau eich cais. Ni ellir ei ôl-ddyddio. Bydd eich cais yn cychwyn ar y dyddiad y derbynnir y ffurflen neu’r dyddiad y byddwch yn ffonio’r llinell ymholi (os dychwelwch y pecyn hawlio cyn pen 6 wythnos).

Ar ôl i chi wneud cais, fe gewch lythyr o fewn 3 wythnos sy’n esbonio pa mor hir y bydd yn ei gymryd i gael penderfyniad. Ar ôl i’r penderfyniad gael ei wneud, fe gewch lythyr arall a fydd yn dweud wrthych pryd y byddwch yn cael eich taliad cyntaf.

Os gallai fod gan y plentyn 12 mis neu’n llai i fyw

Mae rheolau arbennig os ydy gweithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud gall fod gan y plentyn 12 mis neu’n llai i fyw, felly gallant gael DLA yn gyflymach.

Ffoniwch linell gymorth y Lwfans Byw i’r Anabl i gychwyn eich cais. Gofynnwch i feddyg neu weithiwr meddygol proffesiynol arall am ffurflen SR1. Byddant naill ai’n ei llenwi ac yn rhoi’r ffurflen i chi neu’n ei hanfon yn uniongyrchol i’r Adran Gwaith a Phensiynau (DWP).

Os ydych yn anghytuno â phenderfyniad

Gallwch herio penderfyniad ynghylch eich cais. Gelwir hyn yn gofyn am ailystyriaeth orfodol.

Rhaid i chi gysylltu â llinell gymorth y Lwfans Byw i’r Anabl (DLA) os:

• yw manylion personol eich plentyn yn newid, er enghraifft eu henw, cyfeiriad neu feddyg
• yw lefel yr help sydd ei angen arnynt neu eu cyflwr yn newid
• yw eu cyflwr wedi gwaethygu ac nid oes disgwyl iddynt fyw mwy na 12 mis
• ydynt yn mynd i’r ysbyty neu gartref gofal
• ydynt yn bwriadu mynd dramor am fwy na 4 wythnos
• ydynt yn cael eu carcharu neu eu cadw yn y ddalfa
• yw eu statws mewnfudo wedi newid, os nad ydynt yn ddinesydd Prydeinig

Gall newid effeithio ar faint o DLA y mae eich plentyn yn ei gael. Ni fydd hyn fel arfer yn effeithio ar eu DLA os ydynt yn mynd:

• i mewn i gartref gofal awdurdod lleol am lai na 28 diwrnod
• i mewn i ysbyty
• dramor am lai na 13 wythnos
• dramor am lai na 26 wythnos i gael triniaeth feddygol ar gyfer cyflwr a ddechreuodd cyn iddynt adael

Os bydd eich plentyn yn symud i’r Alban

Os yw’ch plentyn yn cael DLA a’i fod yn symud i’r Alban, rhaid i chi roi gwybod am hyn drwy ffonio’r llinell gymorth DLA.

Byddant yn trefnu i’ch plentyn gael yn lle hynny. Nid oes angen i chi wneud cais newydd am Daliad Anabledd Plant.

Bydd eich DLA yn stopio 13 wythnos ar ôl i’ch plentyn symud - rhowch wybod amdanynt yn symud cyn gynted â phosibl ar ôl symud neu gall eich taliadau cael eu heffeithio.

Ffoniwch y llinell gymorth DLA

Bydd angen i’ch plentyn wneud cais am Daliad Annibyniaeth Bersonol (PIP) pan fyddant yn 16 oed.

Pan fyddant yn gwneud cais am PIP

Bydd eich plentyn yn cael llythyr yn eu gwahodd i wneud cais am PIP. Anfonir y llythyr:

• ychydig ar ôl eu pen-blwydd yn 16 oed
• pan fyddant yn gadael yr ysbyty, pe byddent yn yr ysbyty ar eu pen-blwydd yn 16 oed
• tua 20 wythnos cyn i’w dyfarniad DLA ddod i ben, pe byddent yn cael DLA o dan y rheolau ar gyfer pobl sydd efallai gyda 12 mis neu’n llai i fyw

Os byddant yn gwneud cais erbyn y dyddiad a roddir yn y llythyr, byddant yn parhau i dderbyn DLA nes bod eu cais yn cael ei asesu.