ÒÁÈËÖ±²¥

Mae pensiynau personol yn bensiynau rydych yn eu trefnu i chi’ch hun. Weithiau fe’u gelwir yn bensiynau cyfraniadau diffiniedig (yn agor tudalen Saesneg) neu bensiynau ‘pryniannau arian’. Fel arfer, byddwch yn cael pensiwn sy’n seiliedig ar faint a dalwyd i mewn.

Mae rhai cyflogwyr yn cynnig pensiynau personol fel pensiynau gweithle (yn agor tudalen Saesneg).

Mae’r arian rydych yn ei dalu i mewn i bensiwn personol yn cael ei roi mewn buddsoddiadau (fel cyfranddaliadau) gan y darparwr pensiwn.  Mae’r arian a gewch o bensiwn personol fel arfer yn dibynnu ar y canlynol:

• faint sydd wedi’i dalu i mewn iddo

• sut mae buddsoddiadau’r gronfa wedi perfformio - gallant fynd i fyny neu i lawr

• sut rydych yn penderfynu cymryd eich arian

Mathau o bensiwn personol

Mae gwahanol fathau o bensiwn personol. Maent yn cynnwys:

• - mae’n rhaid i’r rhain fodloni gofynion penodol y llywodraeth, er enghraifft cyfyngiadau ar daliadau

• - mae’r rhain yn caniatáu i chi reoli’r buddsoddiadau penodol sy’n rhan o’ch cronfa bensiwn

Dylech wirio bod eich darparwr wedi’i gofrestru gyda’r ²Ô±ð³Ü’r os yw’n bensiwn rhanddeiliaid.

Talu i mewn i bensiwn personol

Gallwch naill ai wneud taliadau cyfandaliad rheolaidd neu unigol i ddarparwr pensiwn. Byddant yn anfon datganiadau blynyddol atoch, gan roi gwybod i chi faint yw gwerth eich cronfa.

Fel arfer byddwch yn cael gostyngiad treth ar arian rydych yn ei dalu i mewn i bensiwn (yn agor tudalen Saesneg). Gwiriwch â’ch darparwr bod eich cynllun pensiwn wedi’i gofrestru gyda Chyllid a Thollau EF (CThEF) - os nad yw wedi’i gofrestru, ni fyddwch yn cael rhyddhad treth.

Mae Cyngor ar Bopeth yn cynnwys gwybodaeth am .

Talu am gyngor ariannol

Gallwch ddod o hyd i ymgynghorydd ariannol:

• ar y

• gan y

Mae’r rhan fwyaf o bensiynau personol yn pennu oedran pan allwch ddechrau cymryd arian ganddynt. Nid yw fel arfer cyn 55. Cysylltwch â’ch darparwr pensiwn os nad ydych yn siŵr pryd y gallwch gymryd eich pensiwn.

Fel arfer, gallwch gymryd hyd at 25% o’r swm a gronnwyd mewn unrhyw bensiwn fel cyfandaliad rhydd o dreth. Y mwyaf y gallwch ei gymryd yw £268,275.

Os oes gennych lwfans wedi’i ddiogelu (yn agor tudalen Saesneg), gall hyn gynyddu swm y cyfandaliad rhydd o dreth y gallwch ei gymryd o’ch pensiynau.

Yna, bydd gennych 6 mis i ddechrau cymryd y 75% sy’n weddill, a byddwch fel arfer yn talu treth ²¹°ù²Ô´Ç.Ìý

Mae’r opsiynau sydd gennych ar gyfer cymryd gweddill eich cronfa bensiwn yn cynnwys:

• cymryd y cyfan neu rywfaint ohono fel arian parod

• prynu cynnyrch sy’n rhoi incwm gwarantedig i chi (a elwir weithiau’n ‘blwydd-dal’) am oes

• buddsoddi ynddo i gael incwm rheolaidd, addasadwy (a elwir weithiau’n ‘cyrchu’n hyblyg’)

Gofynnwch i’ch darparwr pensiwn pa opsiynau y maent yn eu cynnig (mae’n bosibl na fyddant yn cynnig nhw i gyd). Os nad ydych am gymryd unrhyw un o’u hopsiynau, gallwch drosglwyddo’ch cronfa bensiwn (yn agor tudalen Saesneg) i ddarparwr gwahanol.

Trethi a thaliadau

Bydd eich darparwr pensiwn yn dileu unrhyw dreth sy’n ddyledus gennych cyn i chi gael arian o’ch cronfa bensiwn.

Mae’n bosibl y bydd eich darparwr pensiwn yn codi tâl arnoch am dynnu arian o’ch cronfa bensiwn yn ôl - gwiriwch â nhw am hyn.

Cael taliadau rheolaidd o flwydd-dal

Mae’n bosibl y byddwch yn gallu prynu blwydd-dal gan gwmni yswiriant sy’n rhoi taliadau rheolaidd am oes i chi. Gallwch ofyn i’ch darparwr pensiwn dalu amdano allan o’ch cronfa bensiwn.

Gall y swm a gewch amrywio. Mae’n dibynnu ar ba mor hir mae’r cwmni yswiriant yn disgwyl i chi fyw a faint o flynyddoedd y bydd yn rhaid iddynt eich talu. Pan fyddant yn cyfrifo’r swm y dylent ei ystyried:

• eich oedran a’ch rhywedd

• maint eich cronfa bensiwn

• cyfraddau llog

• eich iechyd (weithiau)

Mae yna wahanol fathau o flwydd-daliadau. Mae rhai am gyfnod penodol (er enghraifft, taliadau am 10 mlynedd yn lle eich oes) ac mae rhai’n parhau i dalu’ch priod neu’ch partner ar ôl i chi farw.

Nid oes rhaid i chi brynu’ch blwydd-dal oddi wrth eich darparwr pensiwn.

Buddsoddi’r arian mewn cronfa

Mae’n bosibl y gallwch ofyn i’ch darparwr pensiwn fuddsoddi’ch cronfa bensiwn mewn cronfa a gyrchir yn hyblyg.

O gronfa a gyrchir yn hyblyg, gallwch wneud y canlynol:

• tynnu arian yn ôl

• prynu blwydd-dal tymor byr - bydd hyn yn rhoi taliadau rheolaidd i chi am hyd at 5 mlynedd

• talu i mewn - ond byddwch yn talu treth ar gyfraniadau dros y lwfans blynyddol pryniannau arian (yn agor tudalen Saesneg)

Cadw’ch cronfa wedi’i chapio

Os oes gennych ac eisiau ei chadw, bydd eich arian yn parhau i gael ei fuddsoddi.

Gallwch ddal ati i dynnu’n ôl a thalu i mewn. Mae’ch darparwr pensiwn yn pennu uchafswm y gallwch ei gymryd bob blwyddyn. Bydd y terfyn hwn yn cael ei adolygu bob 3 blynedd nes i chi gyrraedd 75 oed, yna bob blwyddyn ar ôl hynny.

Tynnu arian allan o’ch cronfa bensiwn

Mae’n bosibl y gallwch gymryd arian parod yn uniongyrchol o’ch cronfa bensiwn. Gallwch wneud y canlynol:

• tynnu eich cronfa bensiwn gyfan yn ôl

• tynnu symiau arian parod llai allan

• talu i mewn - ond byddwch yn talu treth ar gyfraniadau dros y lwfans blynyddol pryniannau arian (yn agor tudalen Saesneg)

Cysylltwch â’ch darparwr pensiwn yn gyntaf os oes angen help arnoch gyda phensiwn personol.

Os na allant helpu, gallwch gael gwybodaeth yn rhad ac am ddim a diduedd gan . Nid yw ÒÁÈËÖ±²¥Helper yn darparu cyngor ariannol.

Cyngor ariannol

Gallwch os ydych eisiau cyngor. Fel arfer, bydd yn rhaid i chi dalu am eu gwasanaethau.

Os ydych dros 50 oed

Mae gan gwybodaeth am eich opsiynau pensiwn. Os ydych dros 50 oed, gallwch drefnu apwyntiad yn rhad ac am ddim i siarad am eich opsiynau. Nid yw Pension Wise yn cynnwys Pensiwn y Wladwriaeth, pensiwn ‘cyflog terfynol’ na phensiynau ‘cyfartaledd gyrfa’.

Pensiwn y Wladwriaeth

I gael help gyda’ch Pensiwn y Wladwriaeth cysylltwch â’r Gwasanaeth Pensiwn (yn agor tudalen Saesneg).

Os oes gennych gŵyn ynglŷn â sut mae’ch cynllun pensiwn yn cael ei redeg, siaradwch â’ch darparwr pensiwn yn gyntaf. Mae’n rhaid iddynt ymateb cyn pen 8 wythnos.

Gallwch hefyd gysylltu os ydych yn poeni am sut mae cynllun pensiwn yn cael ei redeg.

Cwyno am farchnata

Cwyno i’r cwmni y gwnaethoch brynu’r pensiwn oddi wrtho, fel y darparwr neu gynghorydd ariannol.

Os nad ydych yn hapus gyda sut maent yn delio â’ch cwyn, cysylltwch â .

Os yw’ch darparwr wedi torri’r gyfraith

Os ydych yn credu bod eich darparwr pensiwn wedi torri’r gyfraith, gallwch gwyno i’r canlynol:

• y ar gyfer pensiynau gweithle

• yr ar gyfer pensiynau personol a rhanddeiliaid 

Os yw’ch darparwr yn mynd i’r wal

Os awdurdodwyd y darparwr pensiwn gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol ac na allwch dalu, gallech gael iawndal gan y